کارگران و دهک‌های متوسط در صف حذف یارانه نقدی | دولت یارانه کارگران کشور را حذف کرد
حذف یارانه نقدی کارگران در مرداد ۱۴۰۴ آغاز شد. دولت با اجرای قانون بودجه، یارانه ۱۸ میلیون نفر از جمله بخشی از خانوارهای مزدبگیر متوسط را قطع کرده است. جزئیات پیامک‌های حذف، دلایل و پیامدهای این تصمیم را در این گزارش بخوانید.
یارانه نقدی از سال ۱۳۸۹ به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین سیاست‌های حمایتی در اقتصاد ایران اجرا شد. این یارانه طی سال‌های گذشته به میلیون‌ها خانوار ایرانی تعلق گرفته است. با این حال، در مرداد ۱۴۰۴ موجی تازه از حذف یارانه‌ها آغاز شد که بر اساس گزارش‌ها، ۱۸ میلیون نفر از لیست یارانه‌بگیران خط خورده‌اند. نکته قابل توجه اینکه در میان حذف‌شدگان، گروه‌هایی از کارگران و مزدبگیران متوسط هم قرار دارند؛ موضوعی که نگرانی و اعتراض گسترده‌ای در جامعه کارگری ایجاد کرده است.
حذف یارانه ۱۸ میلیون نفر؛ از دهک‌های بالا تا کارگران
طبق اعلام رئیس سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها، سیاست دولت بر حذف سه دهک بالای درآمدی است. اما گزارش‌های میدانی نشان می‌دهد که بخشی از کارگران و کارمندان با درآمد متوسط نیز یارانه خود را از دست داده‌اند.
-
تیرماه ۱۴۰۴: ۴۹ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر یارانه دریافت کردند.
-
مردادماه ۱۴۰۴: این تعداد به ۴۶ میلیون و ۵۷۰ هزار نفر رسید.
این کاهش، نشانه حذف ۳ میلیون نفر تنها در یک ماه است و در مجموع قرار است یارانه ۱۸ میلیون نفر تا پایان سال قطع شود.
پیام سامانه هدفمندی؛ درآمد بالا، دلیل حذف یارانه
خانوارهایی که یارانه آن‌ها قطع شده، پیامکی از سامانه هدفمندی دریافت کرده‌اند. در این پیام آمده است:
«بر اساس مصوبه مجلس و بررسی شاخص‌های بانکی، درآمدی و دارایی، سرانه درآمد ماهانه شما پس از کسر هزینه اجاره مسکن بیش از ۱۰ میلیون تومان برآورد شده است. بنابراین خانوار شما واجد شرایط دریافت یارانه نیست.»
این پیام نشان می‌دهد که آزمون وسع مالی مبنای حذف بوده، اما بسیاری از کارگران معتقدند محاسبات صورت‌گرفته با واقعیت زندگی‌شان مطابقت ندارد.
نگرانی کارگران از حذف یارانه
کارگران و خانواده‌هایشان سهم بزرگی از دریافت‌کنندگان یارانه نقدی را تشکیل می‌دهند. حذف یارانه‌ها باعث نگرانی آن‌ها شده است، چراکه:
-
هزینه‌های زندگی (مسکن، خوراک، درمان) طی سال‌های اخیر به شدت افزایش یافته است.
-
دستمزد مصوب شورای عالی کار کفاف هزینه‌های واقعی زندگی را نمی‌دهد.
-
حذف یارانه می‌تواند فشار اقتصادی مضاعفی بر خانوارهای مزدبگیر وارد کند.
پرسش‌های بی‌پاسخ؛ تبعات حذف یارانه‌ها
۱. آیا منابع حاصل از حذف، به دهک‌های پایین بازتوزیع می‌شود؟
طبق قانون، دولت موظف است مبالغ صرفه‌جویی‌شده را به دهک‌های کم‌درآمد اختصاص دهد، اما تاکنون توضیح شفافی درباره نحوه این بازتوزیع داده نشده است.
-
چه تضمینی وجود دارد که کارگران واقعی اشتباهاً حذف نشوند؟
ابهام در شاخص‌های درآمدی و خطاهای آماری می‌تواند منجر به حذف ناعادلانه شود. -
آیا امکان اعتراض وجود دارد؟
بله. خانوارهای حذف‌شده می‌توانند در سامانه هدفمندی یارانه‌ها ثبت اعتراض کنند، اما زمان و نتیجه رسیدگی مشخص نیست.
مقایسه سیاست حذف یارانه در سال‌های گذشته
-
در سال ۱۳۹۲، دولت وقت یارانه بخشی از دهک دهم را حذف کرد.
-
در سال‌های بعد نیز به‌صورت پراکنده، حذف یارانه برخی دهک‌ها انجام شد.
-
اما حذف گسترده ۱۸ میلیونی در سال ۱۴۰۴ بی‌سابقه است و بزرگ‌ترین موج حذف یارانه در تاریخ ایران به شمار می‌رود.
موضع دولت و مجلس درباره حذف یارانه
-
مجلس شورای اسلامی: در قانون بودجه ۱۴۰۴، تکلیف حذف سه دهک بالا مشخص شد.
-
دولت: وزیر تعاون و رئیس سازمان هدفمندی یارانه‌ها اجرای این قانون را تأیید کرده‌اند.
-
هدف: تمرکز بر حمایت از دهک‌های اول تا سوم و تأمین منابع برای کالابرگ الکترونیک.
نقش کالابرگ الکترونیک در سیاست جدید
دولت وعده داده است که منابع آزادشده از حذف یارانه دهک‌های پردرآمد، به شکل کالابرگ الکترونیک به دهک‌های پایین اختصاص یابد. در این طرح:
-
دهک‌های ۱ تا ۳: اعتبار ۵۰۰ هزار تومانی برای خرید کالاهای اساسی
-
دهک‌های ۴ تا ۷: اعتبار ۳۵۰ هزار تومانی
با این حال، هنوز مشخص نیست آیا همه منابع حاصل از حذف یارانه‌ها واقعاً به این طرح منتقل خواهد شد یا خیر.
پیامدهای اجتماعی حذف یارانه کارگران
-
افزایش نارضایتی عمومی: به‌ویژه در میان قشر کارگر و کارمند.
-
احتمال افزایش اعتراضات صنفی: تشکل‌های کارگری ممکن است واکنش نشان دهند.
-
تضعیف اعتماد عمومی: اگر شفافیت در نحوه حذف وجود نداشته باشد، اعتماد مردم به سیاست‌های حمایتی کاهش می‌یابد.
راهکارهای پیشنهادی کارشناسان
۱. شفاف‌سازی کامل معیارهای حذف و دهک‌بندی.
۲. تقویت سامانه اعتراضات و رسیدگی سریع به شکایات.
۳. استفاده از داده‌های دقیق‌تر (مانند مالیات بر مجموع درآمد) برای شناسایی دهک‌ها.
4. اولویت دادن به حمایت از کارگران به‌عنوان قشر مولد اقتصاد کشور.
جمع‌بندی
حذف یارانه نقدی در مرداد ۱۴۰۴ و خط خوردن نام ۱۸ میلیون نفر از لیست یارانه‌بگیران، موجی از نگرانی را در جامعه کارگری ایران به‌وجود آورده است. دولت و مجلس این اقدام را بخشی از اجرای قانون بودجه و اصلاح ساختار حمایتی معرفی می‌کنند. با این حال، حذف یارانه برخی کارگران و مزدبگیران متوسط نشان می‌دهد که هنوز چالش‌های جدی در نحوه دهک‌بندی و اجرای سیاست‌ها وجود دارد.
موفقیت این طرح تنها در صورتی محقق خواهد شد که شفافیت، عدالت و دقت در شناسایی دهک‌ها رعایت شود و منابع حاصل واقعاً به سمت حمایت از دهک‌های ضعیف جامعه هدایت گردد.
دیدگاه تان را بنویسید