تیر خلاص به یکپارچگی چهل ساله لبنان

دولت لبنان در یک هفته گذشته موضوع خلع سلاح حزب‌الله لبنان را با فشار امریکا و رژیم صهیونیستی در دستور کار قرار داد و به رغم مخالفت‌های شدید، طرح را تصویب کرد. این اقدام که موجی از خشم عمومی در پایتخت و تأکید حزب‌الله در زمینه ادامه مقاومت در برابر هرگونه تجاوزی را به دنبال داشت، عملاً توافق طائف را که در سال ۱۹۸۹ به منظور حل و فصل بحران‌های داخلی لبنان امضا شده بود، از بین برد. 

روز پنج‌شنبه، کابینه لبنان با گذشت بیش از شش ساعت جلسه پرتنش به‌طور رسمی طرح خلع سلاح حزب‌الله را تصویب کرد. گزارش رسانه‌های لبنانی از این تصمیم جنجالی که به ریاست جوزف عون، رئیس‌جمهور برگزار شد، حاکی از این است که دولت با اکثریت آرا تصمیم گرفت به ارتش لبنان مأموریت دهد ظرف سه هفته، برنامه‌ای جامع و اجرایی برای سازماندهی انحصاری سلاح در اختیار دولت تهیه کند تا اجرای آن از مهرماه ۲۰۲۵ آغاز شود و تا پایان سال جاری میلادی به اتمام برسد. هدف اصلی نیز، متمرکز کردن تمام سلاح‌ها در اختیار نهاد‌های امنیتی رسمی کشور از جمله ارتش و نیرو‌های امنیت داخلی و به عبارتی، خلع سلاح جریان‌های مسلح غیررسمی، به ویژه حزب‌الله، اعلام شده است. جو حاکم بر نشست روز پنج‌شنبه به حدی متشنج بود که وزرای وابسته به حزب‌الله و جنبش امل، در اعتراض به رویکرد نشست، جلسه را ترک کردند. وزارت اطلاع‌رسانی لبنان در بیانیه‌ای اعلام کرد که اگرچه رأی‌گیری نهایی درباره جزئیات طرح هنوز در جلسه‌های آینده ادامه خواهد داشت، اما دولت، مصرانه بر اجرای آن تأکید دارد. نواف سلام، نخست‌وزیر لبنان پیش از این نشست، گفته بود که ارتش مأموریت یافته برنامه‌ای برای انحصار سلاح به دست نیرو‌های دولتی تا پیش از ۳۱ ماه جاری تهیه و آن را تا قبل از پایان سال جاری اجرایی کند. دولت لبنان این تصمیم را تحت فشار شدید امریکا و متحدان غربی خود اتخاذ کرده است که از مدت‌ها پیش خواستار اجرای کامل قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت سازمان ملل برای خلع سلاح گروه‌های مسلح در لبنان بوده‌اند. 

طرح صهیونیستی فرستاده ترامپ

با انتشار خبر تصویب خلع سلاح حزب‌الله در دولت، مردم لبنان در حمایت از حزب‌الله پنج‌شنبه شب به خیابان‌های بیروت آمدند و با برگزاری تظاهرات مخالفت خود را با تصمیم دولت این کشور برای تدوین طرحی از سوی ارتش برای خلع سلاح حزب‌الله اعلام کردند. جمعی از حاضران، با در دست داشتن پرچم حزب‌الله در حمایت از مقاومت، اقدام به برگزاری تظاهرات در خیابان‌های بیروت پایتخت این کشور کردند. تظاهرات‌کنندگان همچنین طرح تام باراک فرستاده ویژه رئیس‌جمهور امریکا در مورد خلع سلاح حزب‌الله را طرحی صهیونیستی دانستند و از دولت و ارتش لبنان خواستند که تسلیم فشار‌های دولت امریکا که همسو با رژیم صهیونیستی است، نشوند. حزب‌الله لبنان تصمیم دولت این کشور به ریاست نواف سلام برای خلع سلاح مقاومت را اشتباهی بزرگ دانست و تصریح کرد: «تا زمانی که رژیم صهیونیستی به حملات خود علیه لبنان ادامه دهد، مقاومت هرگونه جدول زمانی را برای تحویل سلاح‌های خود رد می‌کند.» شیخ نعیم قاسم دبیرکل حزب‌الله روز چهارشنبه به کسانی که از مقاومت می‌خواهند تسلیم شود، گفته بود: «ما برده هیچ کسی نیستیم.» وی هشدار داد منافع اسرائیل در این است که از جنگ گسترده پرهیز کند زیرا مقاومت، ارتش و مردم لبنان در برابر هر تجاوزی خواهند ایستاد و امنیتی که رژیم صهیونیستی طی هشت ماه ساخته است، ظرف یک ساعت فرو خواهد ریخت. دبیرکل حزب‌الله تأکید کرد تسلیم سلاح مقاومت به هیچ عنوان به توقف تجاوزات منجر نخواهد شد، چیزی که مسئولان اسرائیلی نیز به آن اذعان کرده‌اند. 

دولت در معرض خطر فروپاشی

تحلیلگران معتقدند این تصمیم لبنان را وارد شکاف عمیق سیاسی مشابه بحران سال ۲۰۰۸ می‌کند، با این تفاوت که اکنون شرایط اقتصادی کشور بسیار وخیم‌تر است. گزارش روزنامه الاخبار به نقل از منابع امنیتی حاکی از این است که ارتش لبنان با کمبود شدید تجهیزات، بودجه و نیروی انسانی مواجه است و اجرای این طرح بدون حمایت مالی و سیاسی گسترده خارجی تقریباً غیرممکن است. کارشناسان سیاسی در گفت‌و‌گو با العربی‌الجدید هشدار داده‌اند که تصویب این طرح می‌تواند به فروپاشی دولت نواف سلام منجر شود، زیرا حزب‌الله و جنبش امل که دو ستون اصلی معادلات سیاسی لبنان هستند، عملاً در حال خروج از کابینه‌اند. این اقدام، به صورت مستقیم توافق طائف را که بیش از سه دهه پیش، قرار بود به جنگ داخلی بین لبنان، سوریه و رژیم صهیونیستی پایان دهد، هدف قرار داده است. عادل عبدالله استاد علوم سیاسی دانشگاه عرب بیروت، در گفت‌و‌گو با العربی‌الجدید گفته است: «این تصمیم روح توافقنامه طائف را نقض می‌کند، زیرا طبق آن، بحث خلع سلاح باید در چارچوب استراتژی دفاع ملی و با توافق همه طرف‌ها انجام شود، نه به‌صورت یکجانبه.» او افزود: «بدون تضمین واقعی، حزب‌الله هرگز خلع سلاح را نخواهد پذیرفت و این احتمال دارد به ایجاد شکاف عمیق‌تر و تشدید بحران سیاسی بینجامد.» در سایه تصویب این طرح، تنش‌ها در مرز‌های لبنان و اسرائیل نیز افزایش یافته است. روز سه‌شنبه گذشته، اسرائیل مدعی شد که حسام قاسم غراب، از فرماندهان حزب‌الله مسئول برنامه‌ریزی برای شلیک موشک به جولان، در یک حمله پهپادی در منطقه البقاع را هدف قرار داده است. با این حال، دولت‌های امریکا و فرانسه از تصویب این طرح استقبال کرده و آن را گامی ضروری در جهت تثبیت اقتدار دولت لبنان و اجرای قطعنامه‌های بین‌المللی دانسته‌اند. جاسم محمد البدیوی، دبیرکل شورای همکاری کشور‌های خلیج فارس هم، دیروز از تصمیم دولت لبنان مبنی بر انحصار مالکیت سلاح در دست دولت در سراسر این کشور، استقبال کرد. البدیوی در بیانیه‌ای رسمی ادعا کرد: «این تصمیم گامی مهم در جهت تثبیت حاکمیت دولت لبنان و تقویت امنیت و ثبات برای مردم لبنان است.» وی افزود: «پیشبرد این مسیر همراه با اجرای اصلاحات لازم، موجب افزایش اعتماد جامعه بین‌المللی و ایجاد محیطی جذاب برای سرمایه‌گذاری، به ویژه در بخش خصوصی خواهد شد.»

هشدار درباره بازی با آتش

با این حال، علی المقداد، عضو فراکسیون وفاداری به مقاومت در پارلمان لبنان تأکید دارد که تصمیم دولت نواف سلام برای خلع سلاح مقاومت در راستای منافع امریکا و اسرائیل است و آنچه که در هیئت دولت اتفاق افتاد، ارزش بیش از این را ندارد که فقط جوهری روی کاغذ بماند. وی با بیان اینکه مقاومت برای حفاظت و ثبات لبنان ضروری است، گفت: «کنار گذاشتن سلاح امری محال است و ما نسبت به بازی با آتش هشدار می‌دهیم.» نماینده حزب‌الله در پارلمان لبنان تصریح کرد که ارتش به تنهایی قادر به صیانت از لبنان در برابر تجاوزات اسرائیل نیست و ارتش با تصویب مسئله خلع سلاح به اشغالگری اسرائیل مشروعیت می‌بخشد. وی با دعوت به آرامش و گفت‌و‌گو اظهار داشت که خلع سلاح موجب می‌شود لبنان در برابر اسرائیل بدون هرگونه بازدارندگی آسیب‌پذیر شود. شیخ علی یاسین، رئیس تجمع علمای صور و منطقه آن نیز در خطبه نماز جمعه در مسجد مدرسه دینی در شهر جنوبی صور گفت: «آنچه نخست‌وزیر انجام داد، کودتایی علیه مردمی بود که بدون آنها لبنان و وزارتخانه‌های آن دوام نمی‌آوردند.» وی تأکید کرد: «این تصمیم، خیانت به خون شهدا و زخم‌های مجروحان ارتش، مردم و مقاومت و در نتیجه خیانت به ملت است زیرا به فرمول همزیستی، میثاق ملی و روح لبنانِ اجماعی ضربه می‌زند.» سید علی فضل‌الله در خطبه جمعه خود در حومه جنوبی بیروت گفت: «قبل از دریافت تضمینی برای حفاظت از لبنان، نباید از هیچ یک از مواضع قدرت خود دست بکشیم.» سید فضل‌الله از دولت لبنان خواست «در جلسات خود این تصمیم را اصلاح کند و نگرانی‌های مردم لبنان، به‌ویژه کسانی را که از اشغال این دشمن رنج می‌برند، در نظر بگیرد و به آنها پاسخ‌های قاطع بدهد.» سید فضل‌الله نسبت به نزاع که ما از آن می‌ترسیم در میان لبنانی‌ها به دلیل تفرقه‌ای که پس از تصمیم دولت لبنان شاهد آن بوده‌ایم، پدیدار شود، هشدار داد. وی بر لزوم اتخاذ گفتمانی منطقی و آگاهانه و پرهیز از لفاظی‌های تحریک‌آمیز که غرایز فرقه‌ای، مذهبی و سیاسی را تحریک می‌کند، تأکید کرد.

منبع: روزنامه جوان