مذاکره درباره اصل غنی سازی هرگز
عراقچی با انتقاد از این سردرگمی گفت: «مواضع متضاد مقامات آمریکایی کمکی به روند مذاکرات نخواهد کرد» و تأکید کرد که «مواضع واقعی در پشت میز مذاکره مشخص میشود.» او همچنین افزود که ایران برای اعتمادسازی نسبت به نگرانیهای احتمالی آمادگی دارد، اما اصل غنیسازی اورانیوم یک واقعیت پذیرفتهشده و غیرقابل مذاکره است.

در آستانه برگزاری دومین نشست غیرمستقیم ایران و امریکا، انتشار یک پیام توئیتری از سوی استیو ویتکاف، فرستاده دونالد ترامپ به صحنه مذاکره با ایران، موجی از ابهام و تحلیلهای متفاوت را در میان ناظران ایجاد کرد؛ زمانی که دفتر ویتکاف در توئیتی جنجالی خواستار «ممنوعیت کامل غنیسازی در ایران» شد. این در حالی بود که تنها ساعاتی پیش، خود او در گفتوگویی تلویزیونی با فاکسنیوز، به شکل تلویحی از امکان غنیسازی در سطح ۳.۶۷ درصد برای ایران سخن گفته بود؛ تناقضی آشکار که فضای مذاکرات را در هاله ای از ابهام قرار داد.
در واکنش به این پیام بود که سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران روز گذشته با لحنی قاطع اعلام کرد: «غنیسازی اورانیوم توسط جمهوری اسلامی قابل مذاکره نیست.» این سخن، پاسخی آشکار به تغییر ناگهانی موضع دیپلمات آمریکایی بود که خواستار توقف کامل برنامه هستهای ایران شده بود. عراقچی با انتقاد از این سردرگمی گفت: «مواضع متضاد مقامات آمریکایی کمکی به روند مذاکرات نخواهد کرد» و تأکید کرد که «مواضع واقعی در پشت میز مذاکره مشخص میشود.» او همچنین افزود که ایران برای اعتمادسازی نسبت به نگرانیهای احتمالی آمادگی دارد، اما اصل غنیسازی اورانیوم یک واقعیت پذیرفتهشده و غیرقابل مذاکره است.
موضع ویتکاف در حالی به شکل ناگهانی تغییر کرد که سایت اکسیوس گزارش داده است دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، روز سهشنبه جلسهای اضطراری در کاخ سفید برگزار کرد که با حضور تمامی مقامات ارشد امنیت ملی و سیاست خارجی آمریکا از جمله ویتکاف، مارکو روبیو، پیت هگست و جان رتکلیف بود. پس از این نشست فشرده بود که ویتکاف موضع سختگیرانهتری درباره غنیسازی ایران اتخاذ کرد. واکنش ایران علاوه بر موضعگیری عراقچی در پیام توئیتری اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه نیز بازتاب داشت: «ایران هنوز در مرحله آزمایش جدیت و واقعبینی طرف مقابل است و هرگونه حرکت غیرمنطقی میتواند کل روند را به خطر بیندازد.» این واکنشها در حالی مطرح میشود که مذاکرات هستهای میان ایران و آمریکا در آستانه دور جدیدی قرار دارد و فضای دیپلماسی از مواضع و بازی مخالفان خارجی مذاکره با ایران متاثر است. بقایی با اشاره به نقش جریانهای تندرو و نئوکانها در آمریکا، هشدار داده که این گروهها مسیر تعامل عملگرایانه را مسدود میکنند و مانع پیشرفت مذاکرات میشوند.
دیدار عراقچی با گروسی
دیروز همزمان با خبرهای داغ مذاکرات، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی هم به تهران آمد؛ سفری که میتواند در مقطع کنونی تاثیر مهمی بر سرنوشت پرونده هستهای ایران بگذارد یا بر پیچیدگیهای آن بیفزاید. گروسی روز گذشته در نخستین برنامه سفر، با سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه، دیدار و گفتوگو کرد.
مدیر کل آژانس، پیشتر درپی روی کار آمدن ترامپ، حل اختلافات ایران و آژانس را وابسته به تصمیمات کاخ سفید دانسته بود. بنابراین حالا، در حالی که بازیگران اصلی دوباره پای میز مذاکره آمدهاند، او تلاش دارد با نقشآفرینی بهموقع، بر تأثیر و تأثر آژانس در روند مذاکرات جاری در زمین هسته ای بیفزاید. گروسی در پی صدور قطعنامهای علیه ایران در آذرماه ۱۴۰۲، مأمور شده است تا گزارشی جامع و بهروز شده درباره فعالیتها و برنامه هستهای ایران تا بهار ۲۰۲۵ تهیه و به شورای حکام ارائه کند.
این گزارش میتواند مبنایی برای تصمیمگیریهای حساس و حتی ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل باشد. از این رو مدیر کل آژانس در ملاقاتهایش با مقامات ایرانی، میتواند کلید حل مسألهای را به دست آورد که در روزهای آینده، سرنوشت مذاکرات هستهای را رقم بزند. «میخائیل اولیانوف» نماینده دائمی روسیه در سازمانهای بینالمللی سفر مدیرکل آژانس به تهران را مهم خواند و گفت: «پس از سه سال رکود در روابط واشنگتن و تهران، تلاشهای دیپلماتیک از سر گرفته شده و گفتوگوهای دوجانبه میان ایران و آمریکا دوباره احیا شده است.»
به گفته او این روند امیدبخش میتواند دریچهای برای کاهش تنشها و بازگشت به میز مذاکره باشد. اما در سوی دیگر، فشارهای مستمر سه کشور اروپایی بریتانیا، آلمان و فرانسه، همچنان زمینههایی برای تشدید تنشها و ورود به مرحلهای از بحرانهای غیرقابل کنترل را حفظ کرده است. ذیل فشار سه کشور اروپایی و با حمایت دو سوم آرا در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی، گروسی مأمور شده تا پیش از پایان ماه مه گزارشی جامع درباره برنامه هستهای ایران تهیه کند. اولیانوف هشدار داده که اروپاییها احتمالاً از این گزارش برای متهمکردن تهران به نقض تعهداتش در چارچوب توافقنامه پادمانی استفاده خواهند کرد و ممکن است موضوع را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع دهند؛ اقدامی که میتواند تنشها را به سطحی فراتر از دیپلماسی بکشد.»
این دیپلمات روس تأکید میکند که «سمتوسوی تحولات آتی به مجموعهای از عوامل بستگی دارد و کیفیت روابط میان آژانس و تهران نقش بسیار مهمی در این میان ایفا خواهد کرد.» به عبارت دیگر، آینده پرونده هستهای ایران در گرو تعامل سازنده یا تنشآلود میان تهران و نهاد ناظر بینالمللی است. در چنین فضایی، هفته ها و ماههای پیش رو به مقطعی سرنوشتساز برای برنامه هستهای ایران بدل شده است؛ زمانی که میتواند نقطه عطفی در مسیر دیپلماسی یا تشدید بحرانها باشد.
پیام مکتوب برای پوتین
درحالی که نگاه محافل رسانهای جهان به تحولات میان ایران و امریکا دوخته شده است، وزیر امور خارجه، مأموریتی ویژه برعهده گرفته است که در عرصه مذاکرات هستهای ایران و امریکا معنادار میشود. او قرار است پیام مکتوب رهبر معظم انقلاب را به ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه، منتقل کند؛ سفری که در بحبوحه حساسیتهای مذاکرات هستهای، اهمیت و ابعاد تازهای یافته است.
این سفر دو روزه که امروز به مسکو انجام میشود، در ادامه تماسهای سطح بالای میان تهران و مسکو صورت میگیرد. عراقچی روز گذشته در حاشیه جلسه هیأت دولت با تأکید بر اهمیت این سفر گفت: «هدف من انتقال پیام مکتوب مقام معظم رهبری به رهبری روسیه است و این پیام در دیدار با آقای پوتین ارائه خواهد شد.»
همه این تحولات در حالی جریان دارد که مذاکرات هستهای ایران و آمریکا در نقطهای حساس و پرابهام ایستاده است؛ جایی که تناقضهای آشکار در مواضع طرف آمریکایی، پاسخهای قاطع ایران و تحرکات پشتپرده در کاخ سفید، همه و همه حکایت از یک معمای دیپلماتیک دارد که سرنوشت آن در روزهای آینده روشن خواهد شد.
روزنامه ایران
دیدگاه تان را بنویسید