«چراغ سبز ارمنستان به طرح ترامپ / اجاره 100 ساله کریدور زنگزور ؟

خبرگزاری انگلیسی به نقل از مقامات آمریکایی مدعی شده است که ارمنستان، به طرح ترامپ درباره اجاره 100‌ساله کریدور ارتباطی با جمهوری آذربایجان چراغ‌سبز نشان داده است!

دیروز رؤسای جمهور آذربایجان و ارمنستان در واشنگتن‌دی‌سی پایتخت آمریکا میهمان ترامپ بودند تا بر سر توافق صلح با یکدیگر گفت‌و‌گو کنند. دیدار این دو جدای از محتوای مورد توافق می‌تواند حس ترامپ را به عنوان کسی که مدعی «مرد صلح» است ارضا کند. ترامپ پنجشنبه‌شب در شبکه اجتماعی خود تحت عنوان«‌تروث‌سوشیال»، دیدار الهام علی‌اف و نیکول پاشینیان در کاخ‌سفید را «تاریخی» خوانده و نوشت آنها در «مراسم رسمی امضای توافق صلح» شرکت خواهند کرد... این دو کشور سال‌هاست در جنگ هستند که منجر به مرگ هزاران نفر شده است. رهبران زیادی برای پایان دادن به جنگ تلاش کرده‌اند ولی تاکنون موفقیتی نداشته‌اند.» 

از کانال زنگزور تا کانال ترامپ

تا لحظه تنظیم این گزارش هنوز رسانه‌ها درباره محتوای مورد توافق در این دیدار گزارشی را منتشر نکرده‌اند اما یکی از مهمترین مسائلی که قرار بود در این نشست سه‌جانبه مورد بحث قرار بگیرد، مسئله کانال زنگزور است. روز پنجشنبه رویترز در گزارشی از قول مقامات آمریکایی مدعی شد که ارمنستان پیشنهاد ترامپ برای اجاره 100‌ساله این کریدور را پذیرفته است، مسئله‌ای که اگر صحت داشته باشد قطعاً گامی بسیار بزرگ در تغییر ژئوپلیتیک منطقه و به‌ضرر منافع کشورمان خواهد بود. به گزارش ایرنا، این رسانه غربی بدون اشاره به نام این مقامات آمریکایی از قول آنها نوشت:‌ «رهبران جمهوری آذربایجان و ارمنستان قرار است چارچوبی را با هدف دستیابی به مسیری مشخص برای صلح و رسیدگی به یک مسئله مواصلاتی که مدت‌ها حل نشده باقی‌مانده است،‌ تعیین کنند... جمهوری آذربایجان درخواست ایجاد یک کریدور حمل‌ونقل از طریق ارمنستان را مطرح کرده است که سرزمین اصلی این کشور را به نخجوان- که با ترکیه، متحد باکو هم‌مرز است- متصل می‌کند. رویترز در ادامه به نقل از مقامات آمریکایی نوشته:‌ «بر‌اساس بخشی از اسنادی که رهبران روز جمعه با دقت مورد مذاکره قرار گرفته‌اند، ارمنستان قصد دارد حقوق توسعه ویژه انحصاری را برای مدت طولانی در یک کریدور ترانزیتی که «مسیر ترامپ برای صلح و رفاه بین‌المللی» نامگذاری شده است، به آمریکا اعطا کند. این مقامات گفتند که این مسیر طبق قوانین ارمنستان اداره خواهد شد و آمریکا، زمین را برای زیرساخت‌ها و مدیریت به یک کنسرسیوم اجاره خواهد داد. آنها افزودند:‌ رهبران ارمنستان و جمهوری آذربایجان همچنین اسنادی را امضا خواهند کرد که درخواست انحلال گروه مینسک را می‌دهد، گروهی که از زمان تأسیس در سال ۱۹۹۲ برای میانجی‌گری در این درگیری، به طور مشترک توسط فرانسه، روسیه و ایالات‌متحده ریاست شده است. بنا‌بر این گزارش، مقامات آمریکایی معتقدند که یک توافق صلح بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان می‌تواند مذاکرات مربوط به ورود باکو به فرآیند عادی‌سازی روابط کشورهای اسلامی با رژیم اسرائیل را شتاب بخشد. بنا‌بر‌این گزارش، استیو ویتکاف فرستاده ویژه دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا مارس ۲۰۲۵ (اسفند ۱۴۰۳- فروردین ۱۴۰۴) از منطقه قفقاز‌جنوبی، مکان درگیری ارمنستان و جمهوری آذربایجان، بازدید کرد. بر این اساس،‌ اعضای تیم ویتکاف پس از آن نیز چندین سفر به این منطقه انجام دادند.

چرا زنگزور مهم است؟

گفتنی است کانال زنگزور که جمهوری آذربایجان را به نخجوان و خاک ترکیه متصل می‌کند در ظاهر پروژه‌ای توسعه‌گرا و ترانزیتی است اما در باطن، حامل پیام‌هایی راهبردی است که به ‌طور مستقیم اقتصاد ترانزیتی ایران، روسیه و چین را هدف قرار داده است. نقش سنتی ایران به ‌عنوان یکی از گذرگاه‌های امن و ارزان برای ترانزیت انرژی و کالا بین آسیای مرکزی، چین، قفقاز و اروپا، همواره یکی از مؤلفه‌های کلیدی در جایگاه منطقه‌ای این کشور بوده است. با تکمیل زنگزور، این نقش به‌شدت کاهش می‌یابد زیرا ارتباط مستقیم جمهوری آذربایجان با ترکیه و فراتر از آن، با اروپا، بدون نیاز به عبور از خاک ایران ممکن خواهد شد. از منظر اقتصادی، مهمترین پیامد این پروژه، کاهش درآمدهای حاصل از ترانزیت و تضعیف موقعیت ایران در پروژه‌هایی مانند ابتکار کمربند و راه چین است. همزمان، این راهگذر به ترکیه و آذربایجان امکان می‌دهد تا در نقش بازیگران مستقل بازار انرژی اوراسیا ظاهر شوند و با حذف ایران از مسیر خطوط لوله و شبکه ریلی، قدرت چانه‌زنی آن را در بازار منطقه‌ای تضعیف کنند. از سوی دیگر به گفته کارشناسان زنگزور پروژه‌ای با اهداف ژئوپلیتیکی گسترده محسوب می‌شود که فراتر از منافع جمهوری آذربایجان و ترکیه، به دنبال تقویت نفوذ ناتو و غرب در قفقاز‌جنوبی و تضعیف ایران، روسیه و چین است. 

حمله پهپادی روسیه به خط انتقال گاز باکو به اوکراین

اما در خبری دیگر که می‌توان آن را «نارضایتی عمیق روسیه از سیاست کریدوری آذربایجان در دور زدن منافع روسیه» تفسیر کرد 

رسانه‌ها گزارش دادند که روسیه چهارشنبه گذشته، با حمله پهپادی به ایستگاه کمپرسور گاز «اورلوکا» در مرز رومانی- اوکراین، بخشی از زیرساخت انتقال گاز آذربایجان به اوکراین را تخریب کرد. هفته گذشته 

بود که اوکراین، نخستین قرارداد واردات گاز از آذربایجان از طریق کریدور ترانس‌بالکان (مسیر بلغارستان- رومانی- اوکراین) را امضا کرد. 

جالب اینکه اوکراین از ابتدای سال ۲۰۲۵ اجازه ترانزیت گاز روسیه به ارزش سالانه ۵ میلیارد دلار را نداده بود و حال قصد داشت 

پای باکو را به کشور خود باز کند. سیاست باکو برای تبدیل به ‌هاب انرژی منطقه در تعارض کامل با منافع ایران و روسیه است.

کیهان