طلاق؛ همچنان گوی سبقت را از ازدواج می‌رباید

برنامه های تشویقی دولت از طریق سازمان ملی جوانان در جهت افزایش آمار ازدواجهای آسان هم نتوانست آمار ازدواج را در مقایسه با طلاق بالا ببرد و همچنان شاهد از هم پاشیده شدن و جدایی زوجهایی هستیم که در آغازین سالهای زندگی مشترکشان قرار دارند اما مشکلات آنها باعث شده که توان ادامه مسیر زندگی مشترک را نداشته باشند و ناچار، طلاق بهترین گزینه آنها برای خلاص شدن از بند مشکلات بوده است. به گزارش خبرنگار گروه اجتماعی «فردا» ، متاسفانه آمار طلاق در کشور به ویژه در شهرهای بزرگ همچنان سیر صعودی دارد به طوری که رئیس سازمان ثبت احوال کشور از افزایش 10 درصدی آمار طلاق در 9 ماهه نخست سال جاری خبر داده است. آمارهای سازمان ثبت احوال کشور نشان می دهد در سال 88 تعداد 86 هزار و 225 مورد طلاق ثبت شد که در سال جاری این تعداد به 94 هزار و 591 مورد افزایش داشته است در حالی که افزایش ازدواج با رشد یک درصدی از 669 هزار و 380 مورد به 673 هزار و 10 مورد افزایش داشته است. این آمارهای همچنین نشان می دهد که در 6 ماه نخست امسال در هر شبانه روز به طور متوسط 354 واقعه طلاق ثبت شده است که نشان از افزایش چشمگیر این واقعه در کشور دارد. آمارهای ماهیانه، فصلی و سالیانه سازمان ثبت احوال کشور از روند نگران کننده کاهش پدیده ازدواج و افزایش طلاق در کشور خبر می دهد. اعدادی که در ازدواج روند نزولی پیدا می کنند و در طلاق گویی از نردبان زندگی های شکننده شهری بالا می روند. طبق آخرین آمار رسمی سازمان ثبت احوال، میزان طلاق در 6 ماه نخست سال جاری در کل کشور 65 هزار و 505 واقعه بوده که نسبت به مدت مشابه در سال قبل 6.2 درصد افزایش داشته است. این در حالی است که ازدواج در کشور طی 6 ماه گذشته تنها 3.2 درصد افزایش داشته که دربرابر جمعیت بالای جوانان در سن ازدواج آمار پایینی است. همچنین بررسی و مقایسه روند طلاق و ازدواج شهری و روستایی نشان می دهد که همچنان میزان ازدواج در روستاها نسبت به شهرها بیشتر و طلاق در آنجا کمتر است اما با این حال طی 6 ماه اخیر میزان طلاق در روستاها نیز با افزایش کمی روبرو بوده است. به طوری که از 481 هزار و 148 ازدواج در 6 ماه نخست سال جاری، 332 هزار مورد شهری و 149 هزار واقعه روستایی است و در 65 هزار و 505 طلاق در کشور 55 هزار مورد شهری و 9 هزار واقعه مربوط به روستاها است. براساس اعلام سازمان ثبت احوال، بیشترین ازدواج و طلاق با 63 هزار مورد ازدواج و 18 هزار طلاق مربوط به تهران و کمترین ازدواج با 3 هزار و 398 مورد مربوط به استان سمنان و کمترین طلاق با 191 مورد مربوط به مردم ایلام است. پس از استان تهران که بیشترین طلاق را در کشور به خود اختصاص داده، استان خراسان رضوی با 6 هزار و 685 و اصفهان با سه هزار و 907 مورد و فارس با 3 هزار و 685 طلاق به ترتیب بیشترین میزان طلاق را بین استانهای کل کشور دارند. در واقع استان تهران با تفاوت بیش از 11 هزار مورد طلاق با استان خراسان رضوی بیشترین آمار طلاق را در کشور دارد. سوسن باستانی، عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا (س) با بیان اینکه زنان 85 درصد متقاضیان طلاق در کشور هستند گفت: مطالعات نشان می دهد میزان طلاق عاطفی دو برابر میزان طلاق جامعه است به طوری که 50 درصد زوجهای در ایران دچار طلاق عاطفی هستند. وی افزود: البته چون زن ابزاری برای طلاق ندارد از مهریه خود استفاده می کند تا همسرش را بترساند ولی در نهایت صحنه گردان اصلی طلاق در کشور مرد است و تصمیم نهایی را شوهر می گیرد. به گزارش «فردا» ، این استاد دانشگاه با انتقاد از اینکه در جامعه ازدواج بدون اینکه به انگیزه طلاق و نوع ازدواجها توجه کنیم ترویج می شود افزود: طلاق عاطفی در کشور ما دو برابر طلاق رسمی است که به صورت خاموش و پنهان اتفاق می افتد. در ایران هیچ کاری در مورد طلاقهای عاطفی انجام نشده البته در کشورهای دیگر نیز کار ویژه ای در این زمینه صورت نگرفته و بیشتر بر روی کاهش فشارهای عاطفی بعد از طلاق کار کرده اند. باستانی با بیان اینکه طلاق عاطفی در پی پاسخ ندادن مرد به نظرات، انتظارات و نیازهای زن اتفاق می افتد افزود: در این موارد افراد نسبت به هم بی توجه می شوند و از هم پرهیز می کنند در واقع کاهش چشمگیر تعاملات مثبت و رضایت از رابطه بین طرفین زمینه طلاق عاطفی را فراهم می کند. وی ادامه داد: گام اول طلاق عاطفی تلاش برای بهبود رابطه است و در گام بعدی فرد برای پیدا کردن جایگزین اقدام می کند و مرحله سوم نیز اندیشیدن به طلاق قانونی است که پیامدهایی مانند فشار روحی بر فرزندان و خانواده و ایجاد روابط خارج از چارچوب خانواده را به دنبال دارد. عضو هیئت علمی دانشگاه الزهر (س) گفت: نتایج پژوهش انجام شده بر روی زنان مراجعه کننده به یکی از مراکز مشاوره تهران در مورد ابعاد مختلف طلاق عاطفی نشان می دهد که معیارهای زوجیت برای زنان فرق کرده و زنان تهرانی به دنبال عشق کامل هستند. عشقی کاملی که زنان به دنبال آن هستند شامل صمیمیت، تعهد و شور و اشتیاق است، زنان تشنه گذران اوقات فراغت خود با همسران خود هستند. همچنین نتایج این مطالعه نشان داد که دیگر زنان تهرانی تعریفی سنتی از مرد که تامین نیازهای مادی است را ندارند و نان آوری را تنها وظیفه همسر خود نمی دانند. وی با بیان اینکه طلاق در برخی شرایط یک راه حل است گفت: نهادهای دولتی جوانان را به ازدواج تشویق می کنند در حالی که باید بر روی انگیزه ازدواج کار شود و به همین دلیل بسیاری از جوانان انگیزه خود را از ازدواج نمی دانند. از میزان طلاق عاطفی آمارهایی دقیقی در دسترس نیست چرا که آمار ثبت شده رسمی در این زمینه نداریم. ولی مطالعات نشان می دهد میزان طلاق عاطفی دو برابر میزان طلاق جامعه است به طوری که 50 درصد زوجهای در ایران دچار طلاق عاطفی هستند. شهلا کاظمی پور، معاون پژوهشی مرکز مطالعات جمعیتی آسیا و اقیانوسیه با تاکید بر اینکه هر چه جامعه از سنتها فاصله می گیرد طلاقها بیشتر می شود گفت: 84 درصد طلاقها در شهرها اتفاق می افتد که 30 درصد آن در تهران است. وی با بیان اینکه دلیل اصلی طلاق در ایران ازدواجهای نادرست است گفت: دلیل اصلی رشد ازدواج افزایش جمعیت است. به گفته کاظمی پور، با توجه به اینکه سن تجرد قطعی در کشور ما بین 35 تا 39 سال است، در حال حاضر 6 تا 7 درصد جمعیت کشور ما مجرد قطعی هستند که پیش بینی می کنم این میزان به 10 درصد برسد. بر اساس آمار از سال 45 سن ازدواج مردان از 25 به 27 سال و زنان به 23 سال رسیده ادامه داد: تفاوت سنی زن و مرد در تمام این مدت پنج سال بوده است. اغلب ازدواجها در سال 88 بین زنان 15 تا 19 ساله و 20 تا 24 ساله و مردان بین 20 تا 24 سال و 25 تا 29 سال بوده است. نیمی از طلاقها در چهار سال اول زندگی اتفاق می افتد به طوری که از هر 100 ازدواج 1/14 مورد به طلاق منجر می شود و اغلب طلاقها در سنین 20 تا 24 سال و 25 تا 29 سال رخ می دهد. این آمار طلاقها به نحوی مربوط به زوجهایی می شود که آشنایی آنها برای ازدواج به دو روش دوستی یا آشنایی و ارتباط در محل کار و تحصیل بوده است. به گزارش «فردا» ، نرخ رشد طلاق در حالی بر اساس آمار سازمان ثبت احوال کشور از 2 درصد در سال 83 به 13 درصد در سال 88 رسیده که در سالهای اخیر مسئولان همواره از اختصاص بودجه های چشمگیر برای اجرای برنامه هایی با محوریت تحکیم خانواده خبر داده اند. در برنامه چهارم توسعه تهیه و اجرای 12 سند در حوزه جوانان به عهده سازمان ملی جوانان نهاده شد که یکی از آنها برنامه ملی ساماندهی ازدواج جوانان بود و در آن برنامه پیشگیری و کنترل طلاق پیش بینی شده بود. همچنین سیاستها و راهکارهای افزایش ازدواج و از طرفی کاهش طلاق در این برنامه دیده شده و البته علاوه بر آن شاخصهای کمی نیز در این زمینه تعریف شد. یکی از محورهای این سند تقویت وتحکیم نهاد خانواده زوجهای جوان بود. براساس این برنامه باید نرخ رشد طلاق در سال پایانی یعنی 88 به 5/5 درصد می رسید درحالی که این نرخ درسال 88، حدود 13درصد و در6 ماه ابتدای امسال 8/6 درصد بوده است. اگر چه بودجه های بسیاری برای تحکیم خانواده هزینه می شود و بسیاری از سازمانها و دستگاهها طرحی را در این زمینه در برنامه های خود قرار داده اند اما طلاق همچنان مانند بسیاری از معضلات اجتماعی متولی مشخصی ندارد و هیچ سازمانی در مقابل روند افزایش آن پاسخگو نیست. در همین رابطه چندی پیش تعدادی از نمایندگان مجلس از دولت و سازمان ملی جوانان به دلیل فقدان سیاست و برنامه مشخص برای کاهش طلاق در جامعه انتقاد کردند.