واشنگتن—رئیسجمهور ترامپ روز دوشنبه در دیدار با نخستوزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، در کاخ سفید گفت امیدوار است حملات ایالات متحده به ایران تکرار نشود. ترامپ گفت: «تصور نمیکنم دلم بخواهد چنین کاری انجام دهم.» اما نتانیاهو در ادامه، در یک دیدار خصوصی به ترامپ گفت که اگر ایران از سرگیری حرکت بهسوی ساخت سلاح هستهای را آغاز کند، اسرائیل حملات نظامی بیشتری انجام خواهد داد. ترامپ پاسخ داد که ترجیح او توافق دیپلماتیک با تهران است، اما مخالفتی با برنامه اسرائیل ابراز نکرد.
وال استریت ژورنال نوشت: واشنگتن—رئیسجمهور ترامپ روز دوشنبه در دیدار با نخستوزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، در کاخ سفید گفت امیدوار است حملات ایالات متحده به ایران تکرار نشود. ترامپ گفت: «تصور نمیکنم دلم بخواهد چنین کاری انجام دهم.»
به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: اما نتانیاهو در ادامه، در یک دیدار خصوصی به ترامپ گفت که اگر ایران از سرگیری حرکت بهسوی ساخت سلاح هستهای را آغاز کند، اسرائیل حملات نظامی بیشتری انجام خواهد داد. ترامپ پاسخ داد که ترجیح او توافق دیپلماتیک با تهران است، اما مخالفتی با برنامه اسرائیل ابراز نکرد.
این گفتوگوها که از سوی مقامات ارشد آمریکایی و اسرائیلی برای والاستریت ژورنال شرح داده شده، نشاندهنده محاسبات متضادی است که سه کشور از زمان حملات اسرائیل و آمریکا به تأسیسات هستهای ایران در ماه گذشته با آن مواجهاند.
ترامپ بر این باور است که تهدید به حملات بیشتر، میتواند تهران را برای دستیابی به توافقی تحت فشار قرار دهد که راه ایران برای ساخت بمب اتم را مسدود کند. اسرائیل اما نسبت به اثربخشی چنین توافقی در جلوگیری از حرکت پنهانی ایران بهسوی بمب تردید دارد. و تهران نیز در مقابل، خواستار تضمینهایی برای توقف حملات در صورت از سرگیری مذاکرات با واشنگتن است.
یک مقام ارشد اسرائیلی گفت: اسرائیل لزوماً بهدنبال تأیید صریح آمریکا برای آغاز دوباره حملات به ایران نخواهد بود. اما اگر ایران بهطور جدی برنامه هستهای خود را از سر بگیرد، نتانیاهو ممکن است با فشار ترامپ برای حفظ مسیر دیپلماتیک مواجه شود.
مسعود پزشکیان، رئیسجمهور ایران، نیز مانند سایر مقامات ارشد این کشور در روزهای اخیر اعلام کرده که تهران آمادگی دارد مذاکرات هستهای با آمریکا را از سر بگیرد، مشروط به اینکه در طول گفتوگوها حملات جدیدی صورت نگیرد. او تأکید کرده که ایران بر حق خود برای غنیسازی اورانیوم پافشاری خواهد کرد.
کاخ سفید از اظهار نظر درباره گفتوگوی ترامپ با نتانیاهو خودداری کرد. نمایندگی ایران در سازمان ملل نیز به درخواستها برای اظهارنظر پاسخ نداد.
ترامپ و نتانیاهو در ضیافت شام کاخ سفید، اوایل ژوئیه
پیش از حملات ماه گذشته، اسرائیل ارزیابی کرده بود که ایران میتواند ظرف چند ماه یک سلاح هستهای خام تولید کند و در عرض یک سال سلاحی قابل استفاده بسازد. مقامات ارشد اسرائیلی میگویند که حملات نظامی آمریکا و اسرائیل توان ایران را در رسیدن به بمب تا دو سال به عقب رانده است، که با ارزیابی اخیر پنتاگون نیز مطابقت دارد.
یک مقام ارشد اسرائیلی گفته است که بخشی از ذخایر اورانیوم با غنای نزدیک به سطح تسلیحاتی ایران در سایت اصفهان از حملات ماه گذشته جان سالم بهدر برده و ایران با تلاش فراوان میتواند بخشی از آن مواد شکافتپذیر را بازیابی کند.
این مقام میگوید هر تلاشی از سوی ایران برای بازیابی اورانیوم از اصفهان یا احیای برنامه هستهای نابودشده، به سرعت توسط اسرائیل شناسایی خواهد شد.
دنیس راس، دیپلمات ارشد پیشین آمریکا در مسائل خاورمیانه، گفت: «ایرانیها بسیار محتاط خواهند بود. آنها تهدیدهای اسرائیل را کاملاً جدی خواهند گرفت.»
مقام ارشد اسرائیلی افزود: اسرائیل میتواند در کوتاهمدت مانع شتاب ایران به سوی ساخت بمب شود، از جمله از طریق ادامه عملیاتهای مخفیانه علیه دانشمندان هستهای و مقامات کلیدی ایران که تاکنون نیز ضربات شدیدی به برنامه هستهای تهران وارد کردهاند.
تحلیلگران هشدار دادهاند که خطر برای ترامپ این است که اسرائیل بتواند گام بعدی در مواجهه با ایران را عملاً تعیین کند.
گابریل نورونها، مقام پیشین وزارت خارجه آمریکا در دولت اول ترامپ، گفت: «احساس من این است که ترامپ فقط میخواهد مسئله ایران از بین برود. او در اینباره صریح است که نباید غنیسازی یا سلاح هستهای وجود داشته باشد، اما در سایر موارد انعطافپذیری نشان میدهد.»
بسیاری از کارشناسان معتقدند اگر ایران بخواهد برنامه هستهای خود را بازسازی کند، این کار را نه از طریق تأسیسات اعلامشده، بلکه از طریق سایتهای مخفی و زیرزمینی انجام خواهد داد تا بتواند مواد شکافتپذیر تولید کرده و بخشهای فنی پیچیده لازم برای ساخت سلاح را توسعه دهد.
مقام ارشد اسرائیلی گفت: اسرائیل اطلاعاتی درباره محلهایی دارد که ممکن است ایران در آنها به طور مخفیانه برنامه خود را احیا کند. اما اسرائیل بمبهای سنگرشکن ویژهای که بتوانند تأسیسات عمیق زیرزمینی ایران را نابود کنند در اختیار ندارد.
هنوز هیچ تاریخ رسمی برای آغاز مذاکرات میان آمریکا و ایران تعیین نشده است. دیپلماتهای غربی میگویند ایران هنوز در حال بررسی چگونگی ادامه مسیر است.
تأسیسات هستهای اصفهان، ایران
دن شاپیرو، سفیر پیشین آمریکا در اسرائیل و عضو تیم مذاکرهکننده با ایران در دولت بایدن، گفت: «رسیدن به توافق حتی پیش از حملات هم دشوار بود. حالا این کار حتی سختتر هم شده است. ترامپ نمیتواند از خواسته غنیسازی صفر عقبنشینی کند، و ایران نیز به دلیل حملات صورتگرفته احساس میکند نمیتواند در این مورد کوتاه بیاید.»
اقدام ایران به تعلیق همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز باید حلوفصل شود، اگر واشنگتن بخواهد نظارت میدانی بلندمدت بر فعالیتهای غنیسازی و تسلیحاتی ایران داشته باشد. دو طرف همچنین باید درباره شناسایی و مدیریت ذخایر اورانیوم غنیشده باقیمانده ایران به توافق برسند.
حملات موشکی ایران به اسرائیل نشان داد که تهران همچنان یک تهدید جدی و فعال به شمار میرود.
علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بینالمللی بحران (Crisis Group)، میگوید: در پی این حملات، شمار مقامات ایرانی که بهطور جدی از مذاکرات دیپلماتیک حمایت میکنند کاهش یافته و در اقلیت هستند. او میگوید بیاعتمادی به ترامپ بیشتر شده و این نگرانی وجود دارد که او در میانه مذاکرات اهداف خود را تغییر دهد. او افزود: «دستیابی به توافقی به هر قیمت—از جمله توافقی که غنیسازی ایران را متوقف کند—احتمال بسیار کمی دارد.»
دولتهای اروپایی هشدار دادهاند که در صورت عدم همکاری ایران با آژانس، تحریمهایی را که در توافق هستهای ۲۰۱۵ لغو شده بود، دوباره اعمال خواهند کرد. ضربالاجل ماه اکتبر برای بریتانیا، فرانسه و آلمان در پیش است تا تصمیم بگیرند که آیا تحریمها را بازگردانند یا نه. ایران گفته که چنین اقدامی میتواند آن را به خروج از «پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای» (NPT) سوق دهد، پیمانی که فعالیت تسلیحاتی هستهای تهران را ممنوع میکند.
دیدگاه تان را بنویسید