تصویب لایحه «افزایش اقلام مشمول کسور بازنشستگی» در هیئت دولت، یکی از مهم‌ترین خبرهای اقتصادی مرتبط با حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۴ محسوب می‌شود. طبق این لایحه، بسیاری از مزایایی که کارمندان در دوران اشتغال دریافت می‌کنند اما در محاسبه حقوق دوران بازنشستگی لحاظ نمی‌شدند، از این پس مشمول کسور بازنشستگی خواهند شد. این تصمیم می‌تواند به‌طور مستقیم منجر به افزایش حقوق بازنشستگان و کاهش اختلاف دریافتی آن‌ها با کارکنان شاغل شود.

در این گزارش جامع، اثرات این لایحه، جزئیات آیتم‌های جدید، مزایای بلندمدت آن برای صندوق‌های بازنشستگی و پیامدهای آن برای کارکنان و بازنشستگان بررسی می‌شود.

جزئیات لایحه جدید و اثر آن بر حقوق بازنشستگان

طبق اعلام رسمی معاون رئیس‌جمهور، لایحه‌ای که در تاریخ ۲۵ آبان‌ماه در هیئت دولت تصویب شد، چندین پرداخت مهم کارکنان دولت را مشمول کسور بازنشستگی می‌کند.

آیتم‌های جدید مشمول کسور بازنشستگی

این موارد از این پس وارد محاسبه مشکلات حقوق بازنشستگان خواهند شد:

• فوق‌العاده مناطق کمتر توسعه‌یافته

• فوق‌العاده بدی آب و هوا

• اضافه‌کار کارکنان

• حق‌التدریس غیرموظف معلمان

• حق‌التدریس اعضای هیأت علمی

• نوبت‌کاری

• بخشی از پرداخت‌های رفاهی کارکنان

پیش از این، بسیاری از این مزایا در زمان اشتغال به کار پرداخت می‌شد اما در محاسبه نهایی حقوق بازنشستگی تأثیری نداشت، و همین موضوع باعث افت شدید درآمد کارمند بعد از بازنشستگی می‌شد.

چرا این لایحه برای حقوق بازنشستگان اهمیت دارد؟

یکی از مهم‌ترین مشکلات بازنشستگان، اختلاف چشمگیر میان حقوق در دوران شاغلی و دریافتی پس از بازنشستگی است.
طبق اعلام رسمی، بسیاری از کارکنان تا ۴۰٪ کاهش درآمد را تجربه می‌کردند.

این لایحه با هدف:

• کاهش اختلاف درآمد شاغلان و بازنشستگان

• افزایش حقوق بازنشستگان در محاسبات نهایی

• ایجاد منابع پایدار برای صندوق‌های بازنشستگی

• هماهنگ‌سازی سیستم استخدامی و صندوقی

تدوین شد.

تاثیر لایحه جدید بر حقوق بازنشستگان در سال ۱۴۰۴

افزوده شدن این آیتم‌ها به کسور بازنشستگی، چند پیامد مهم دارد:

۱. افزایش محسوس حقوق بازنشستگان

چون حقوق بازنشستگی بر اساس میانگین پرداختی‌های مشمول کسور محاسبه می‌شود، افزایش این اقلام مستقیماً باعث افزایش دریافتی بازنشستگان خواهد شد.

۲. افزایش پایداری صندوق‌های بازنشستگی

کسور جدید به معنای افزایش منابع ورودی صندوق‌هاست؛ بنابراین توان صندوق برای پرداخت معوقات و افزایش حقوق بازنشستگان بیشتر خواهد شد.

۳. جلوگیری از شکاف دریافتی شاغل و بازنشسته

در ادامه این مسیر، حقوق بازنشستگان به واقعیت درآمدی دوران اشتغال نزدیک‌تر می‌شود.

نقش اصلاح ماده ۱۰۶ در بهبود حقوق بازنشستگان

لایحه تصویب‌شده مربوط به اصلاح ماده ۱۰۶ قانون مدیریت خدمات کشوری است.
این ماده چارچوب اقلام مشمول کسور را تعیین می‌کند. ساختار قبلی باعث شده بود که:

• اضافه‌کار

• فوق‌العاده‌ها

• مزایای رفاهی

در محاسبه حقوق بازنشستگان لحاظ نشوند.

با اصلاح ماده ۱۰۶:

• این اقلام وارد محاسبات بازنشستگی می‌شود

• حقوق بازنشستگان بر پایه پرداخت‌های واقعی شاغلان تنظیم می‌شود

اضافه‌کار کارکنان چگونه بر حقوق بازنشستگان تأثیر می‌گذارد؟

اضافه‌کار یکی از اصلی‌ترین بخش‌های دریافتی کارکنان دولت است.
در برخی دستگاه‌ها، اضافه‌کار حتی ۴۰٪ درآمد کارکنان را تشکیل می‌دهد.

اما:

 قبلاً این مبلغ مشمول کسور نبود
 در نتیجه بازنشستگی با افت درآمد شدید همراه بود

اکنون:

✔ اضافه‌کار مشمول کسور می‌شود
✔ میانگین دریافتی کارمند در دوران شاغلی بیشتر ثبت می‌شود
✔ حقوق بازنشستگان حداقل ۱۵ تا ۳۰٪ افزایش خواهد داشت

فوق‌العاده مناطق محروم و اثر آن بر حقوق بازنشستگان

کارکنان مناطق کمتر توسعه‌یافته معمولاً فوق‌العاده‌های بیشتری دریافت می‌کنند، اما این مبالغ در حقوق بازنشستگی محاسبه نمی‌شد.

با اصلاح قانون:

• این فوق‌العاده‌ها نیز مشمول کسور خواهند شد

• افراد شاغل در مناطق محروم در دوران بازنشستگی دچار افت درآمد نخواهند شد

حق‌التدریس معلمان و اعضای هیأت علمی مشمول کسور بازنشستگی شد

برای اولین بار، حق‌التدریس غیرموظف معلمان و اعضای هیأت علمی نیز در محاسبه حقوق بازنشستگان قرار می‌گیرد.

این تصمیم:

• حقوق فرهنگیان بازنشسته را به شکل چشمگیری افزایش می‌دهد

• عدالت بیشتری میان کارکنان آموزشی و سایر کارکنان ایجاد می‌کند

چرا این لایحه از نظر اقتصادی برای دولت ضروری بود؟

سه دلیل اصلی:

۱. بحران منابع صندوق‌های بازنشستگی

صندوق‌ها با مشکلات زیر روبه‌رو بودند:

• ورودی کم

• تعهدات بسیار زیاد

• بازنشستگی‌های پیش‌رس

• عدم شمول مزایا در کسور

۲. شکاف ۳۰ تا ۵۰ درصدی حقوق بازنشستگان

برای بسیاری از بازنشستگان، دریافتی پس از بازنشستگی نصف دوران شاغلی بود.

۳. نارضایتی اجتماعی و فشار برای همسان‌سازی

با این لایحه، دولت تلاش می‌کند بدون بار مالی سنگین، حقوق بازنشستگان را از مسیر اصلاح کسور تقویت کند.

رابطه لایحه جدید با همسان‌سازی حقوق بازنشستگان

این لایحه می‌تواند پیش‌زمینه‌ای برای همسان‌سازی پایدار باشد.

چرا؟

• با افزایش ورودی صندوق‌ها

• با واقعی‌تر شدن مبالغ بازنشستگی

• و با نزدیک شدن پرداختی شاغلان و بازنشستگان

شرایط اجرای همسان‌سازی آسان‌تر می‌شود.

پیامدهای لایحه برای حقوق بازنشستگان در طولانی‌مدت

این طرح سه تغییر اساسی ایجاد می‌کند:

۱. افزایش تدریجی حقوق بازنشستگان

با ورود آیتم‌های جدید، هر سال میانگین پرداختی‌ها بالا می‌رود.

۲. پایداری مالی برای صندوق‌ها

این موضوع افزایش درآمد پایدار صندوق‌های زیر را در پی دارد:

• صندوق بازنشستگی کشوری

• صندوق تأمین اجتماعی

• صندوق نیروهای مسلح

۳. کاهش نیاز به بودجه همسان‌سازی

با تقویت صندوق‌ها، نیاز به بودجه حمایتی دولت کمتر می‌شود.

هماهنگی کارکنان دولت و کارگران در نظام کسور بازنشستگی

معاون رئیس‌جمهور اعلام کرد:

با تصویب این لایحه در مجلس، قانون مدیریت خدمات کشوری و قانون کار از نظر کسور بازنشستگی هماهنگ می‌شوند.

نتیجه:

• عدالت بیشتر

• یکپارچگی در محاسبه حقوق

• کاهش تبعیض میان کارگران و کارمندان دولت

مزایای لایحه جدید برای حقوق بازنشستگان

برخی مزایا:

✔ افزایش ۱۵ تا ۳۰ درصدی حقوق بازنشستگان

(بسته به نوع فوق‌العاده و میزان اضافه‌کار)

✔ افزایش حقوق فرهنگیان بازنشسته

به دلیل شمول حق‌التدریس

✔ کاهش فاصله حقوق شاغلان و بازنشستگان

به‌خصوص در مشاغل سخت و پراضافه‌کار

✔ تقویت منابع صندوق‌ها

از طریق افزایش کسور ماهانه

✔ پایدارسازی نظام بازنشستگی کشور

چه کسانی بیشترین افزایش حقوق بازنشستگان را خواهند داشت؟

سه گروه بیشترین منفعت را خواهند برد:

۱. افرادی که اضافه‌کار بالا داشته‌اند

مثل:

• کارمندان اداری

• کارکنان شهرداری‌ها

• نیروهای درمانی

۲. معلمان و اعضای هیأت علمی

به دلیل اضافه شدن حق‌التدریس

۳. کارکنان مناطق محروم

به دلیل فوق‌العاده‌های منطقه‌ای

نقش مجلس در نهایی شدن لایحه و تأثیر آن بر حقوق بازنشستگان

تصویب در دولت کافی نیست.
این لایحه باید در مجلس شورای اسلامی تصویب شود.

پیش‌بینی کارشناسان:

• احتمال تصویب بسیار بالا

• اثرگذاری بر بودجه سال آینده

• آغاز اجرای رسمی از سال ۱۴۰۵

با تصویب مجلس، سازمان برنامه‌وبودجه مکلف به اجرای آن خواهد بود.

جمع‌بندی—خبر خوب برای حقوق بازنشستگان

تصویب لایحه افزایش اقلام مشمول کسور بازنشستگی یک خبر خوش بزرگ برای بازنشستگان است.

این لایحه:

• حقوق بازنشستگان را افزایش می‌دهد

• اختلاف میان شاغلان و بازنشستگان را کاهش می‌دهد

• منابع صندوق‌های بازنشستگی را تقویت می‌کند

• باعث عدالت بیشتر میان کارکنان می‌شود

اگر مجلس نیز آن را تصویب کند، یکی از بزرگ‌ترین اصلاحات نظام بازنشستگی در یک دهه اخیر اجرایی خواهد شد.

منابع

• خبرگزاری فارس

• سازمان اداری و استخدامی کشور

• قانون مدیریت خدمات کشوری