طرح «اسرائیل بزرگ»/ نتانیاهو به دنبال چیست؟

صبح نو نوشت: طرح «اسرائیل بزرگ» اصطلاحی افراطی در میان برخی صهیونیست‌های تندرو است که به گسترش ارضی رژیم اسرائیل فراتر از مرزهای فعلی اشاره دارد. بر پایه این دیدگاه، اسرائیل باید شامل تمام کرانه باختری، غزه و بخش‌هایی از لبنان، سوریه، مصر و اردن باشد. هدف اصلی این طرح تغییر ساختار جمعیتی منطقه و «حداکثر کردن زمین و حداقل کردن جمعیت اعراب» است.

اهداف شوم نتانیاهو

این سیاست در عمل به معنای نابودی حق فلسطینیان، پاکسازی قومی در اراضی اشغالی و تثبیت سلطه تمام‌عیار یهودیان بر خاورمیانه خواهد بود.

سخنان اخیر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی درباره پروژه «اسرائیل بزرگ» موجی از واکنش‌های جهانی و منطقه‌ای را برانگیخت. این نخستین‌بار است که یک مقام رسمی اسرائیلی، نه صرفا رسانه‌ها یا محافل افراطی صهیونیست، اصطلاح «اسرائیل کبرا» را به کار می‌برد. همین امر، نگرانی‌های عمیقی در جهان اسلام و به‌ویژه میان کشورهای عربی ایجاد کرده است.

ادعای گسترش ارضی آن متوجه اشغال تمام فلسطین اشغالی و بخش‌های دیگری از کشورهای همسایه مانند لبنان، سوریه، مصر و اردن است و همچنین هدف جمعیتی این طرح «حداکثر کردن زمین و حداقل کردن تعداد اعراب» است، یعنی حذف و کوچاندن اجباری فلسطینیان و اعراب ساکن منطقه.

واکنش گسترده جهان عرب

در پی پخش مصاحبه نتانیاهو، ۳۱ کشور عربی و اسلامی به همراه دبیران کل اتحادیه عرب، سازمان همکاری اسلامی و شورای همکاری خلیج‌فارس با انتشار بیانیه‌ای مشترک، سخنان او را «شدیدا محکوم» کردند. این بیانیه تصریح کرده است که اظهارات نتانیاهو «نقض آشکار قوانین بین‌المللی» و تهدیدی مستقیم برای امنیت ملی عربی و صلح منطقه‌ای و جهانی است. 

وزارتخانه‌های خارجه این کشورها همچنین اعلام کردند که ادامه شهرک‌سازی و الحاق اراضی فلسطینی بر مبنای این طرح، نقض مستمر حق ملت فلسطین است و از جامعه جهانی خواستند با اعمال فشار بر رژیم صهیونیستی، فورا تجاوزات را متوقف و عقب‌نشینی کامل کند.

واکنش مشترک وزرای خارجه و سازمان‌های منطقه‌ای که اظهارات نتانیاهو را محکوم کردند و خطری بزرگ برای ثبات منطقه دانستند. کشورهای امارات و عمان نیز سخنان نتانیاهو را «گفتاری افراطی و تهدیدآمیز» ارزیابی کردند و خواستار پایان دادن به طرح‌های توسعه‌طلبانه شدند    .

هم‌زمان، شخصیت‌های مذهبی و سیاسی منطقه نیز هشدار دادند. شیخ احمد الخلیلی، مفتی اعظم عمان با اشاره به سابقه طولانی ایده «اسرائیل بزرگ» گفت: «نتانیاهو با طرح خود برای ایجاد اسرائیل بزرگ جهان را غافلگیر کرد، هرچند این رؤیا چیز تازه‌ای نیست.» 

او این سخنان را هشداری برای همه امت اسلامی دانست و تأکید کرد که طرفداران رژیم صهیونیستی باید بدانند «تنها راه نجات، پناه بردن به حق، اتحاد ایمانی و کمک به حقیقتی است که پیش از این رهایش کرده‌اند.»

بی‌اعتنایی دیرهنگام برخی دولت‌ها

کشورهای عربی سال‌ها در برابر اشغالگری اسرائیل سکوت یا انفعال پیشه کرده بودند، اما این‌بار، وقتی پای کرانه باختری، بیت‌المقدس و حتی تهدید به اشغال بخش‌های وسیع‌تری از سرزمین‌های عربی در میان است، واکنش‌ها جدی‌تر شده است.

اعراب اکنون دریافته‌اند که پروژه صهیونیسم تنها به فلسطین محدود نمی‌شود، بلکه آینده آن‌ها را نیز هدف قرار داده است.

فشار افکار عمومی ملت‌های عرب، دولت‌ها را وادار کرده تا دست‌کم در سطح بیانیه و محکومیت، موضع‌گیری کنند. این اتفاق خود نشانه‌ای از بیداری سیاسی جهان عرب در برابر تهدید مشترک است.

اگرچه بسیاری از کشورهای عربی در بیانیه‌های رسمی به محکومیت طرح نتانیاهو پرداخته‌اند، برخی منتقدان یادآور شدند که واکنش صریح این دولت‌ها اغلب دیرهنگام بوده است.

به‌عنوان نمونه، اردن که پیمان صلح با رژیم صهیونیستی دارد، ابتدا با فاصله زمانی به اظهارات نتانیاهو واکنش نشان داد و وزارت خارجه آن‌ را صرفا «تشدید تنش خطرناک و تحریک‌آمیز» توصیف کرد. مصر نیز که به‌خاطر قرارداد صلح ۱۹۷۹ روابط پیچیده‌ای با اسرائیل دارد، پس از بروز خشم افکار عمومی، ضمن محکومیت درخواست توضیح از تل‌آویو را تأکید کرد و هشدار داد این گفته‌ها ثبات منطقه را به خطر می‌اندازد. شبکه‌های اجتماعی عربی و کاربران فضای مجازی نیز با انتقاد شدید نسبت به تأخیر و مماشات برخی دولت‌ها تأکید کردند که سیاست‌گذاران عرب باید «هوشیار» باشند و مواضع خود را در قبال مسأله فلسطین بازنگری کنند.

فرصتی برای وحدت عربی و اسلامی

به‌طور کلی، واکنش گسترده اعراب - اعم از دولتی و مردمی - به طرح «اسرائیل بزرگ» نتانیاهو نشان‌دهنده بیداری نسبی در جهان عرب است؛ هرچند منتقدان بر این باورند که تنها با اقدام قاطع‌تر به سوی وحدت اسلامی و حمایت جدی از مقاومت است که می‌توان در برابر اهداف توسعه‌طلبانه رژیم صهیونیستی ایستاد.

این واکنش‌ها همچنین فرصت را فراهم کرد تا نشان داده شود طرح‌هایی مانند «اسرائیل بزرگ» نه ایده‌ای مختص یک دولت، بلکه نقشه‌ای قدیمی با پیامدهای فاجعه‌بار برای صلح و ثبات خاورمیانه است.

طرح «اسرائیل بزرگ» گرچه در ظاهر می‌تواند به‌عنوان بلندپروازی جدید صهیونیست‌ها تلقی شود، اما در واقع پرده از اهداف شوم آن‌ها برداشت: توسعه‌طلبی، یهودی‌سازی، تضعیف مقاومت و ایجاد هژمونی بر خاورمیانه. 

بااین‌حال، همین طرح باعث شد کشورهای عربی و اسلامی که سال‌ها دچار اختلافات داخلی بودند، این‌بار احساس کنند خطری مشترک آن‌ها را تهدید می‌کند. بیانیه مشترک ۳۱ کشور اسلامی نشانه‌ای است که اعراب از خواب غفلت بیدار شده‌اند و به‌ خوبی فهمیده‌اند که تنها راه مقابله با این پروژه، وحدت، مقاومت و همبستگی اسلامی است.