حذف یارانه نقدی ۱۸ میلیون نفر در مرداد ۱۴۰۴ قطعی شد | کالابرگ فقط برای یک‌سوم مشمولان؟

حذف یارانه نقدی سه دهک بالا در مرداد ۱۴۰۴ قطعی شد

بر اساس اعلام رسمی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، حذف یارانه نقدی حدود ۱۸ میلیون نفر از سه دهک بالای درآمدی (دهک‌های هشتم، نهم و دهم) از مردادماه ۱۴۰۴ اجرایی می‌شود. این تصمیم با هدف آزادسازی منابع برای تأمین کالابرگ الکترونیکی گرفته شده است.

 منابع حذف یارانه‌ها به کجا می‌رود؟

دولت پیش‌بینی کرده است که از محل حذف این یارانه‌ها، حدود ۵ هزار میلیارد تومان در ماه آزاد شود. این مبلغ قرار است صرف حمایت از اقشار کم‌درآمد از طریق کالابرگ ۵۰۰ هزار تومانی شود.

 اما یک چالش جدی در این میان وجود دارد:

• این منابع تنها برای تأمین کالابرگ حدود ۱۰ میلیون نفر کافی است.

• در حالی‌که سه دهک پایین حدود ۲۸ میلیون نفر را شامل می‌شوند.

 ابهام بزرگ: باقی دهک‌ها چه می‌شوند؟

اگر دولت تنها به این منبع اتکا کند، حدود دو‌سوم از مشمولان کالابرگ، حمایت معیشتی دریافت نخواهند کرد.
پرسش اصلی اینجاست:

دولت چگونه قرار است کالابرگ باقی افراد مشمول را تأمین مالی کند؟

 موانع قانونی و بودجه‌ای طرح کالابرگ

بر اساس قانون بودجه، علاوه بر حذف یارانه، منابع ماده ۴۵ قانون مالیات بر ارزش افزوده نیز باید در تأمین بودجه کالابرگ به کار گرفته شود. اما طبق اظهارات وزیر رفاه:

• سامانه‌های اطلاعاتی و مالیاتی ناکارآمد هستند

• امکان تشخیص دقیق میزان مصرف مشمول مالیات وجود ندارد

• برخی کالاها مانند لبنیات اساساً معاف از مالیات هستند

دولت به سراغ صندوق توسعه ملی می‌رود؟

دولت در گذشته برای تأمین منابع کالابرگ، از صندوق توسعه ملی برداشت کرده است. حال این نگرانی وجود دارد که در صورت ناکافی بودن منابع حاصل از حذف یارانه‌ها، دولت دوباره سراغ منابع صندوق توسعه ملی برود؛ اقدامی که با انتقادات شدید کارشناسان اقتصادی روبرو شده است.

آیا وزارت رفاه پاسخ روشنی دارد؟

با توجه به اجرای قطعی حذف یارانه نقدی از مرداد، وزارت رفاه موظف است درباره این موارد شفاف‌سازی کند:

• تکلیف مشمولان محروم‌شده از کالابرگ چیست؟

• آیا یارانه جدیدی جایگزین خواهد شد؟

• سازوکار بازبینی دهک‌بندی درآمدی چگونه است؟

 نگرانی‌ها درباره دهک‌های کم‌درآمد

این تصمیم، اگرچه بر اساس بندهای بودجه اتخاذ شده، اما به گفته بسیاری از تحلیل‌گران، می‌تواند بر وضعیت معیشتی دهک‌های پایین، به‌ویژه افراد در دهک‌های میانی که حذف می‌شوند، فشار وارد کند. بسیاری از این خانوارها با تورم شدید و افزایش قیمت کالاهای اساسی روبه‌رو هستند.

 جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

• حذف یارانه نقدی ۱۸ میلیون نفر در مرداد ۱۴۰۴ نهایی شده است

• منابع حاصل تنها برای یک‌سوم از مشمولان کالابرگ کافی است

• موانع سامانه‌ای و بودجه‌ای جدی در تأمین حمایت برای دیگر دهک‌ها وجود دارد

• وزارت رفاه و دولت باید هر چه زودتر درباره آینده طرح کالابرگ شفاف‌سازی کنند