دیدار غیرمنتظره در کرملین

در روزهایی که فضای منطقه پرتنش‌تر از همیشه دنبال می‌شود و معادلات هسته‌ای ایران بار دیگر به محور گفت‌وگوهای جهانی بازگشته، علی لاریجانی، مشاور رهبر انقلاب و چهره‌ای با سابقه طولانی در نهادهای راهبردی کشور، بار دیگر به صدر اخبار بازگشته است؛ این‌بار با سفری مهم به مسکو و گفت‌وگو با رئیس‌جمهور روسیه. سخنگوی کرملین در خبری که خبرگزاری اسپوتنیک منتشر کرد، به  دیدار و گفت‌وگوی ولادیمیر پوتین با مشاور رهبر انقلاب درباره تحولات خاورمیانه و وضعیت برنامه هسته‌ای ایران  اشاره کرد. به گفته دیمیتری پسکوف، رئیس‌جمهور روسیه در این دیدار ضمن اعلام حمایت مسکو از «ثبات در منطقه» و «راه‌حل سیاسی طرح پیشنهادی ایران»، گفت‌وگوهایی مهم با علی لاریجانی داشته است. این خبر، بیش از آن که صرفاً از یک دیدار دیپلماتیک حکایت کند، حامل پیام‌هایی از تحرکات جدید در سطح راهبردی جمهوری اسلامی ایران است؛ به‌ویژه آن که این دیدار از سوی چهره‌ای صورت گرفته که سال‌ها در جایگاه‌هایی چون ریاست مجلس و  دبیری شورای عالی امنیت ملی  ایفای نقش کرده است. لاریجانی طی سال‌های گذشته هرچند از کانون قدرت رسمی فاصله گرفته بود، اما همواره در قامت یک استراتژیست مطرح، در بزنگاه‌های مهم حضور داشته و تحلیل‌هایش در رسانه‌ها بازتاب گسترده یافته است.در ماه‌های اخیر شایعاتی درباره بازگشت لاریجانی به دبیری شورای عالی امنیت ملی شنیده شده بود. سفر به مسکو و گفت‌وگو با پوتین می‌تواند به‌عنوان نشانه‌ای از تقویت این گمانه‌ها تلقی شود. از سوی دیگر، با توجه به چالش‌های جاری در سطح میدانی در منطقه، حضور یک چهره باسابقه و آشنا با جزئیات تعاملات بین‌المللی در کنار چهره‌های کنونی دستگاه سیاست خارجی، می‌تواند به تحرک بیشتر در سطوح عملیاتی میان تهران و متحدان شرقی، ازجمله مسکو، منجر شود. روسیه اگرچه همواره در حوزه دیپلماسی و سیاست‌ورزی کلان از ایران حمایت کرده، اما در سطح میدان و همراهی عملیاتی، ابهاماتی پیرامون میزان همگرایی آن با اهداف راهبردی جمهوری اسلامی ایران وجود داشته است. از این منظر، گفت‌وگوی پوتین با علی لاریجانی می‌تواند زمینه‌ای برای افزایش هماهنگی و انسجام بیشتر در همکاری‌های دوجانبه باشد؛ همکاری‌هایی که در پرتو تحولات منطقه و فشارهای فزاینده غرب، اهمیت روزافزونی یافته‌اند. این دیدار همچنین می‌تواند حامل پیام‌هایی برای سایر بازیگران منطقه‌ای باشد؛ به‌ویژه در شرایطی که نقش‌آفرینی قدرت‌های شرقی مانند چین و روسیه در نظم نوین جهانی در حال افزایش است و ایران نیز در تلاش برای بازتعریف جایگاه خود در این معادله است. اگر این دیدار صرفاً جنبه نمادین نداشته باشد، می‌تواند به الگویی از تعاملات راهبردی‌تر میان تهران و مسکو تبدیل شود؛ تعاملی که فراتر از بیانیه‌های سیاسی، وارد مرحله هماهنگی‌های میدانی، همکاری‌های امنیتی و حتی تنظیم روابط اقتصادی هدفمند خواهد شد.

خراسان